Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Kościanie

ROLNICZY HANDEL DETALICZNY

Rolniczy handel detaliczny (RHD) to jedna z form handlu detalicznego w ramach którego możliwe jest m.in. przetwórstwo i zbywanie wytworzonej żywności konsumentom finalnym. Warunkiem jest, aby taka żywność pochodziła w całości lub części z własnej uprawy, hodowli lub chowu, a sprzedaż musi odbywać się z zachowaniem limitów wskazanych w rozporządzeniu oraz limitu przychodów z takiej sprzedaży do kwoty 20 000 zł, o ile producent chce korzystać z preferencji podatkowych. Produkcja i zbywanie żywności w ramach rolniczego handlu detalicznego nie mogą być dokonywane z udziałem pośrednika. Wyjątek stanowi tutaj możliwość udziału pośrednika w zbywaniu żywności pochodzącej z RHD podczas wystaw, festynów, targów lub kiermaszy, organizowanych w celu promocji żywności.

Podmioty, w tym rolnicy prowadzący gospodarstwa rolne mogą prowadzić działalność w ramach rolniczego handlu detalicznego (RHD) po uprzedniej rejestracji, bez obowiązkowego zatwierdzenia, u powiatowego lekarza weterynarii (produkty pochodzenia zwierzęcego lub żywność złożona). W tym celu na 30 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności należy złożyć stosowny wniosek do właściwego ze względu na siedzibę zakładu lub miejsce prowadzenia działalności powiatowego lekarza weterynarii.

Podstawowe wymagania dla RHD z zakresu bezpieczeństwa żywności są następujące:

obowiązek dokumentowania ilości zbywanej żywności
nakaz oznakowania miejsca sprzedaży
zakaz wykorzystywania do produkcji mięsa zwierząt kopytnych pozyskanego z uboju dokonanego poza rzeźnią zatwierdzoną przez powiatowego lekarza weterynarii (np. z uboju w celu produkcji mięsa na własny użytek)
brak konieczności sporządzania projektu technologicznego przez podmioty zamierzające prowadzić działalność w zakresie rolniczego handlu detalicznego produktami pochodzenia zwierzęcego lub żywnością złożoną.

W każdym miejscu zbywania żywności w ramach rolniczego handlu detalicznego umieszcza się
w sposób czytelny i widoczny dla konsumenta:

napis „rolniczy handel detaliczny”, który uwzględnia:

– imię i nazwisko albo nazwę i siedzibę podmiotu prowadzącego rolniczy handel detaliczny

– adres miejsca prowadzenia produkcji żywności

– weterynaryjny numer identyfikacyjny podmiotu prowadzącego rolniczy handel detaliczny (w przypadku żywności pochodzenia zwierzęcego i żywności złożonej).

Do podstawowych informacji jakie muszą znaleźć się w oznakowaniu opakowanego środka spożywczego należą:

a) nazwa żywności,
b) wykaz składników; ze wskazaniem składników powodujących alergie lub nietolerancję oraz procentowej zawartości najważniejszych składników,
c) ilość netto żywności,
d) data trwałości,
e) wszelkie specjalne warunki przechowywania lub warunki użycia,
f) imię i nazwisko oraz adres producenta,
g) instrukcja użycia, w przypadku gdy w razie braku takiej instrukcji odpowiednie użycie danego środka spożywczego byłoby utrudnione,
h) numer partii produkcyjnej.

Ogólne wymagania higieniczne:

pomieszczenia powinny być usytuowane, zaprojektowane i skonstruowane oraz utrzymywane w czystości, dobrym stanie i kondycji technicznej, aby uniknąć ryzyka zanieczyszczenia,
muszą być dostępne odpowiednie urządzenia, aby utrzymać właściwą higienę personelu (żadna osoba cierpiąca na chorobę bądź będąca nosicielem nie może mieć kontaktu z żywnością),
powierzchnie do kontaktu z żywnością muszą być w dobrym stanie, łatwe do czyszczenia i w miarę potrzeby, dezynfekcji,
odpowiednia dezynfekcja narzędzi i sprzętu,
dostęp do ciepłej i zimnej wody zdatnej do picia,
odpowiednie przechowywanie żywności wraz z monitoringiem warunków termicznych (lodówki należy wyposażyć w termometry z czujnikiem temperatury),
nie należy przechowywać produktów gotowanych lub gotowych do spożycia z produktami surowymi w tej samej lodówce jeżeli nie zostaną odpowiednio rozdzielone,
właściwe postępowanie z substancjami niebezpiecznymi niejadalnymi i odpadami (usuwane z pomieszczeń jak najszybciej),
zapobieganie przed dostępem zwierząt domowych i szkodników do miejsc gdzie żywność jest przechowywana, przetwarzana lub przechowywana,
na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji, żywność musi być chroniona przed zanieczyszczeniem, które może spowodować, iż stanie się niezdatna do spożycia przez ludzi, szkodliwa dla zdrowia lub zanieczyszczona w taki sposób, że byłoby nierozsądnie oczekiwać, iż zostanie w tym stanie skonsumowana.

W związku z wymaganiami rozporządzenia nr 852/2004, zasady dobrej praktyki higienicznej (GHP) obejmują następujące obszary:

kontrole dostaw,
budynki i układ funkcjonalny pomieszczeń, wyposażenie,
czyszczenie urządzeń oraz sprzętu (dotyczy to również dezynfekcji) a także urządzeń sanitarnych oraz zaplecza produkcyjnego,
czyszczenie obszaru produkcji i przechowywania,
higienę procesu produkcji, w tym rozdzielenie czynności w celu zabezpieczenia przed przeniesieniem zanieczyszczeń na żywność,
higienę osobistą i stan zdrowia osób produkujących żywność,
jakość stosowanej wody,
kontrolę i zabezpieczenie przed szkodnikami,
postępowanie z odpadami żywnościowymi,
przechowywanie, dystrybucję i transport.

Szczegółowe informacje są dostępne w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych m.in. załączniku II rozdziale III link: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?qid=1504524159495&uri=CELEX:32004R0852

Przepisy tego rozporządzenia obowiązują wprost i nie wymagają wdrożenia do polskiego porządku prawnego, powinny być stosowane w sposób elastyczny biorąc pod uwagę zakres prowadzonej działalności, wielkość zakładu i jego specyfikę.

Oraz w pliku do pobrania: wytyczne_ghp_podukcja_domowa_własne_uprawy

W ramach RHD możliwa jest produkcja i sprzedaż konsumentom końcowym produktów zwierzęcych
i „złożonych”:

mleka surowego i siary
surowej śmietany
jaj od drobiu i od ptaków bezgrzebieniowych
produktów pszczelich nieprzetworzonych
produktów rybołówstwa/ przetworzonych produktów rybołówstwa
świeżego mięsa
produktów mięsnych (np. szynki, pasztety, kiełbasy)
produktów mlecznych (np. ser, jogurt, masło)
produktów jajecznych
gotowych posiłków (potrawy) z produktów pochodzenia zwierzęcego
wyrobów garmażeryjnych stanowiących produkty złożone (np. pierogi z mięsem, serem, gołąbki, sałatki warzywno-mięsne)

Sprzedaż może następować wyłącznie w miejscach:

w których produkty zostały wytworzone (np. w gospodarstwie) lub
przeznaczonych do prowadzenia handlu (np. targowisko)
ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli
lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu,
z wyłączeniem wody (za produkt roślinny pochodzący z własnej uprawy uważa się również mąkę, kaszę, płatki, otręby, oleje i soki wytworzone z surowców pochodzących z własnej uprawy)
prowadzona jest ewidencja sprzedaży żywności odrębnie za każdy rok podatkowy, która zawiera co najmniej: numer kolejnego wpisu, datę uzyskania przychodu, kwotę przychodu, przychód narastająco od początku roku oraz rodzaj i ilość przetworzonych produktów. Dzienne przychody muszą być ewidencjonowane w dniu sprzedaży.

Produkcja może być prowadzona jest przy wykorzystaniu pomieszczeń używanych głównie jako prywatne domy mieszkalne (np. przy wykorzystaniu sprzętu i urządzeń gospodarstwa domowego w kuchni domowej), obowiązują uproszczone wymagania higieniczne.

W przypadku produkcji prowadzonej w ramach RHD w budynkach zlokalizowanych na terenie gospodarstwa powinny zostać spełnione wymagania, o których mowa w przepisach rozporządzenia nr 852/2004, w szczególności w załączniku II do tego rozporządzenia.

Podmiot prowadzący RHD ma obowiązek prowadzenia i przechowywania dokumentacji umożliwiającej określenie ilości żywności zbywanej rocznie w ramach takiego handlu, odrębnie za każdy rok kalendarzowy.

Dokumentacja musi zawierać następujące informacje:

numer kolejnego wpisu
datę zbycia żywności
ilość i rodzaj zbywanej żywności

W kontekście przepisów podatkowych kryteria obejmują:

zwolnienie przychodów ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyłączeniem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, do kwoty 20 000 zł rocznie, w ilościach nieprzekraczających maksymalnych limitów określonych w rozporządzeniu
sposób dokumentowania sprzedaży
zakaz zatrudniania osób na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze (wyjątki – ubój zwierząt rzeźnych i obróbka poubojowa tych zwierząt, w tym również rozbiór, podział i klasyfikacja mięsa, przemiał zbóż, wytłoczenie oleju lub soku oraz sprzedaż podczas wystaw, festynów, targów).

Do pobrania przykładowy wzór wniosku o pisanie do rejestru PLW: przykladowy wzor RHD

Przydatne linki:

http://www.dziennikustaw.gov.pl/

https://eur-lex.europa.eu/homepage.html?locale=pl

https://ec.europa.eu/food/safety/biosafety/food_hygiene_en

https://www.gov.pl/rolnictwo/

https://www.wetgiw.gov.pl/

Dodatkowe informacje można uzyskać w siedzibie Powiatowego Inspektoratu Weterynarii w Kościanie lub telefonicznie: 65 512 07 03, 505 370 308

Opracował: Agata Ciesielska, Andrzej Karcz